ကမာၻသူကမာၻသားအားလံုးအတြက္ အက်ိဳးရွိႏိုင္မယ္႕ အေၾကာင္းေတြကို ေျပာဆိုခြင္႕ရေအာင္ ဖန္တီးေပးထားတဲ႕ Talk Program တစ္ခုပါ။ ေနာက္ေတာ႕ အရမ္းက်ယ္ျပန္႕လာေတာ႕ TED အဖြဲ႕အစည္းႀကီး ျဖစ္သြားပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာမွာလဲ TED လိုပံုစံမ်ိဳးေတြ ျပန္႕ပြားလာေအာင္ သီးျခားက်င္းပလို႕ရတဲ႕ စကားေျပာပြဲေတြ လုပ္လို႕႐ေအာင္ အခြင္႕အလမ္းေတြေပးထားတယ္။ ဒါကို TEDx လို႕ နာမည္ခြဲေလးေပးထားပါတယ္။ ေျပာထားတဲ႕ Talks ေတြကို မွတ္တမ္းတင္ထားၿပီး www.ted.com မွာ ျပန္တင္ေပးပါတယ္။
ေျပာခြင္႕ေပးထားတဲ႕ အဓိက ေခါင္းစဥ္ႀကီးေတြ (Themes) ကေတာ႕ အမ်ားႀကီးပါပဲ။ အမ်ိဳးသမီးေရးရာ၊ စီးပြားေရး၊ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းမႈ၊ ကေလးသူငယ္တိုးတက္ေရး၊ တီထြင္ဖန္တီးမႈ၊ စသည္ျဖင္႕ အမ်ိဳး ၅၀ အထိေအာင္ မ်ားပါတယ္။ ေနာက္ထပ္ Theme ေတြလည္း ထပ္မံေပၚေပါက္လာႏိုင္ပါတယ္။
TED ကက်င္းပတဲ႕ ပြဲေတြမွာ တက္ေရာက္ခြင္႕ ေျပာဆိုခြင္႕ ရတဲ႕သူေတြဟာ ႏွယ္ႏွယ္ရရေတာ႕ မဟုတ္ပါဘူး။ တက္ေရာက္ခြင္႕ရခဲ႕ရင္ေတာင္ ေျပာဆိုခြင္႕ရဖို႕ မလြယ္ကူလွပါဘူး။
TED ကလုပ္ေနတဲ႕ program ေတြ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ အဲဒီအထဲမွာမွ "TED Open Translation Project" ကေန English စကားနဲ႕ပဲ ေျပာထားတဲ႕ Talk ေတြကို English စကား နယ္ပယ္ကေန ေက်ာ္လြန္ၿပီး ဘာသာစကားမ်ိဳးစံု လူမ်ိဳးစံုက ၾကည္႕ခြင္႕ နားေထာင္ခြင္႕ နားလည္ခြင္႕ေတြကို ရေအာင္ ဖန္တီးေပးလိုက္တာပါ။ ဒီမွာ ဘာသာ၀င္ျပန္တဲ႕ လူေတြကေတာ႕ လုပ္အားေပးသက္သက္ပါ။ ပိုက္ဆံတျပားမွ မရပါဘူး။ အခ်ိန္ကုန္၊ လူပင္ပန္း၊ စိတ္ပင္ပန္း၊ တစ္ခ်ိဳ႕ဆို အအိပ္ပ်က္ အစားပ်က္ခံၿပီး ဘာသာျပန္ေပးေနၾကတာပါ။ အဲဒါဘာျဖစ္လို႕လဲဆိုေတာ႕ English စကား အားနည္းတဲ႕ ကိုယ္႕လူမ်ိဳးေတြကို ကမာၻမွာ ျဖစ္ပ်က္ေနတဲ႕အေၾကာင္းအရာေတြ၊ ကမာၻႀကီး ဘယ္ကို တာဆူသြားေနတယ္ဆိုတဲ႕ လမ္းေၾကာင္းေတြ၊ ကမာၻသူကမာၻသားေတြ ကမာၻႀကီးအတြက္နဲ႕ သူတို႕ရဲ႕ သက္ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံေတြအတြက္ ဘာေတြလုပ္ေပးေနၾကတယ္ဆိုတာေတြ၊ စတဲ႕ စတဲ႕ idea ေတြကို နားေထာင္ေစခ်င္၊ ၾကည္႕ေစခ်င္၊ ျဖန္႕ေ၀ေပးခ်င္လို႕, လို႕ ယူဆရပါတယ္။ တျခားေသာ အတၱေလးေတြလည္း ရွိႏိုင္ၾကပါတယ္။
ကၽြန္ေတာ္ ဒီ post ကိုေရးတဲ႕အခ်ိန္အထိ ျမန္မာစာတန္းထိုး ၀င္ေရာက္ျပန္ဆိုေပးတဲ႕ လူဟာ ၁၀-ေယာက္ မရွိေသးပါဘူး။ ဒီေတာ႕ တစ္ခု သြားသတိထားမိပါတယ္။ သာသာျပန္စာေရးေနတဲ႕၊ အဂၤလိပ္ကေန ျမန္မာလို ဘာသာျပန္စြမ္းရည္ေကာင္းတဲ႕ သူေတြ၊ bloggers ေတြ အမ်ားႀကီး ရွိေနလ်က္သားနဲ႕ ဒီေနရာမွာ အင္အားနည္းေနတာ ဒီ Program ကို မသိၾကေသးလို႕ ျဖစ္ႏိုင္တယ္လို႕ ယူဆၿပီး ဒီအေၾကာင္းေရးျဖစ္သြားတာပါ။
ဒါေပမယ္႕ TED မွာ ဘာသာျပန္ လုပ္အားေပးႏိုင္တဲ႕ သူတစ္ေယာက္ အေနနဲ႕ ဒါေတြကိုေတာ႕ သိသင္႕တယ္လို႕ ယူဆပါတယ္။
၁။ ပိုက္ဆံမရပါဘူး။
၂။ အခ်ိန္ကုန္၊ လူပင္ပန္း၊ စိတ္ပင္ပန္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
၃။ ဘာသာျပန္စြမ္းရည္ အသင္႕အတင္႕ရွိရပါမယ္။
၄။ ျမန္မာဘာသာကို စကားေျပာတဲ႕ ပံုစံမ်ိဳးေလးနဲ႕ ဘာသာျပန္ေပးရမွာ ျဖစ္လို႕ စကားေျပာတဲ႕ အသံုးအႏႈံးေတြ၊ ေလသံေတြရဲ႕ အသြားအလာကို နားလည္ရပါမယ္။
၅။ ပံုမွန္စာပိုဒ္ေတြကို ဘာသာျပန္တာမ်ိဳးထက္ Video Time Stamp ေတြအရ စာတန္းေဖၚေပး႐မွာ ျဖစ္လို႕ ေခါင္းနည္းနည္း ပိုစားပါတယ္။
ေနာက္ၿပီး တကယ္ဘာသာျပန္ေတာ႕မယ္ဆို ႀကံဳ႐မယ္႕ အေၾကာင္းေလးေတြကိုလည္း သိရပါမယ္။
၁။ TED နဲ႕ Dotsub မွာ Register လုပ္ၿပီး account တစ္ခုစီရွိရပါမယ္။ TED ရဲ႕ account information မွာ Dotsub username ကို ခ်ိတ္ေပးထားရပါမယ္။
၂။ ဘာသာျပန္ဖို႕ Talk တစ္ခုကို request လုပ္လိုက္ၿပီဆို TED က သင္႕ရဲ႕ ဘာသာျပန္စြမ္းရည္ကို အကဲျဖတ္ဖို႕ ပို႕လိုက္တဲ႕ email ကို ေျဖၾကားရမွာျဖစ္ပါတယ္။
၃။ အဲဒီ email ကို ေျဖၾကားၿပီး ျပန္ပို႕ေပးရပါမယ္။ အဲဒါကို အကဲျဖတ္ၿပီးမွ ဘာသာျပန္ခြင္႕ ေပးပါတယ္။ (မ်ားေသာအားျဖင္႕ ဘာသာျပန္ခြင္႕ရၾကပါတယ္။)
၄။ Talk တစ္ခုကို ဘာသာျပန္ဖို႕ ရက္ ၃၀ ပဲ ေပးပါတယ္။
၅။ ရက္ ၃၀ နဲ႕ မၿပီးရင္ ေတာ႕ အခ်ိန္ ထပ္ေတာင္းၾကည္႕႐ံုပဲ ရွိပါတယ္။ (ရ, မရ မသိပါ။)
၆။ ပထမဆံုး စတင္သူေတြအေနနဲ႕ အခ်ိန္တိုတဲ႕ Talk ေလးေတြကို စတင္ ဘာသာျပန္ၾကည္႕ၾကဖို႕ တိုက္တြန္းပါတယ္။ (အတိုဆံုး ၃-မိနစ္စာ ကေန အရွည္ဆံုး မိနစ္ ၃၀ ေလာက္အထိ ရွိႏိုင္ပါတယ္။)
၇။ ဘာသာျပန္ခြင္႕ ရၿပီဆိုရင္ သူေပးလိုက္တဲ႕ Dotsub Link မွာ စတင္ဘာသာျပန္ႏိုင္ပါၿပီ။ တစ္ေၾကာင္းခ်င္းစီဘာသာျပန္ၿပီးတာနဲ႕ Enter Key ႏွိပ္လိုက္ရင္ မိမိရိုက္ထဲ႕ထားတဲ႕ ဘာသာျပန္စာေၾကာင္းကို သိမ္းေပးသြားမွာပါ။
၈။ ၀ါက်အားလံုးကို ဘာသာျပန္ၿပီး မွ ေအာက္ဆံုးမွာ ရွိတဲ႕ Complete Translation Link ကို ႏွိပ္လို႕ရပါတယ္။
၉။ ဘာသာျပန္ၿပီးတာနဲ႕ TED မွာ Account ရွိသူ (သို႕) ဘာသာျပန္ဖူးသ တစ္ေယာက္ကို TED website ကေန email ပုိ႕ၿပီး ကိုဘာသာျပန္ထားတာကို ျပန္သံုးသပ္ေပးဖို႕ Request လုပ္ပါ။
၁၀။ Review လုပ္ေပးမယ္႕သူ (သို႕) Request အလုပ္ခံရသူကလည္း ဒီ ဘာသာျပန္ထားတာကို Review လုပ္ခြင္႕ရဖို႕ TED ကို request တစ္ခါလုပ္ရပါတယ္။ Review လုပ္ခြင္႕ရရင္ ႏွစ္ဖက္လံုးကို TED က email ပို႕ေပးပါတယ္။ Dotsub ကေနပဲ Review လုပ္ရတာပါ။
၁၁။ Review လုပ္ခြင္႕ကို ၁၅-ရက္ ပဲ ေပးထားပါတယ္။ လုိအပ္ရင္ ရက္ထပ္ေတာင္းႏိုင္ပါတယ္။ (ရ, မရ မသိပါ။) Review လုပ္ၿပီးရင္ေတာ႕ "Complete Reviewing This Translation" ကိုႏွိပ္ပါ။
၁၂။ Reviewer တစ္ေယာက္အေနနဲ႕ သူတစ္ပါး ဘာသာျပန္ထားတာေတြကို တိုက္႐ိုက္ျပင္ခြင္႕ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ္႕ အခ်င္းခ်င္း ဆက္သြယ္ၿပီး အႀကံဥာဏ္ေပးတဲ႕ ပံုစံမ်ိဳးလုပ္တာကေတာ႕ Respect ေပးရာက်ပါတယ္။ (ကၽြန္ေတာ္ဆိုရင္ ျမန္မာစာလံုးေပါင္းမွားတာကို ျပင္တယ္၊ အဓိပၸါယ္လံုးလံုးလြဲေနတာေတြကို ျပင္တယ္။ ဥပမာ ၁ လက္မ လို႕ ေျပာထားတာကို ၁ ေပ လို႕ဘာသာျပန္ထားရင္ တိုက္ရိုက္ျပင္သင္႕ပါတယ္။ ဒါေပမယ္႕ က်န္တာေတြကိုေတာ႕ ဘာသာျပန္သူရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္စတိုင္နဲ႕ အာေဘာ္ကို မထိခိုက္ရေအာင္ လွမ္းဆက္သြယ္ၿပီး အေၾကာင္းၾကားေပးပါတယ္။) သူ႕ဖာသာ Dotsub မွာ သြားျပန္ျပင္ႏိုင္ပါတယ္။
၁၃။ Reviewer အေနနဲ႕ Talk တစ္ခုကို Review လုပ္ခြင္႕ရေအာင္ request မလုပ္ခင္မွာ ဘာသာျပန္သူ ဘယ္လို ျမန္မာစာ Font သံုးတယ္ဆိုတာ အရင္သိေအာင္လုပ္ပါ။ မသိရင္ ကိုယ္႕စက္မွာ install မလုပ္ထားတဲ႕ ျမန္မာ Font ကို Dotsub မွာ ပံုမွန္မျမင္ရပါဘူး။ ဒါဆို Review လုပ္ရတာ ခက္ခဲပါလိမ္႕မယ္။ ေနာက္တစ္ခုက ကိုစိတ္၀င္စားသလား၊ ကိုယ္ကၽြမ္းက်င္တဲ႕နယ္ပယ္လားဆိုတာ Review လုပ္ေပးရမယ္႕ Talk ကို အရင္ နားေထာင္သင္႕ ၾကည္႕သင္႕ပါတယ္။
၁၄။ ဘာသာျပန္သူ တစ္ေယာက္အေနနဲ႕ မိမိ တိတိက်က်မသိတာေတြကို လြယ္လြယ္ကူကူနဲ႕ ရမ္းမတုတ္ေစခ်င္ပါ။ သိေအာင္ အရင္ ႀကိဳးစားေလ႕လာသင္႕ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုး ရွာေဖြေမးျမန္းလို႕ မရေတာ႕မွ ရမ္းတုတ္တာကို အျပစ္မေျပာပါ။ မသိတာမ်ားကို Online Dictionaries မ်ား၊ search engines မ်ားကေန ရွာေဖြဖတ္႐ႈ သင္႕ပါတယ္။ (ကၽြန္ေတာ္လည္း မသိပဲ ရမ္းတုတ္လိုက္ရတာေတြရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ္႕ ေမးလို႕အဆင္ေျပမယ္႕လူတိုင္းကို ေမးပါတယ္။ တျခားလူတစ္ေယာက္က အမွားေထာက္ျပလာရင္လည္း ေသေသခ်ာခ်ာ ေလ႕လာၿပီး ျပန္ျပင္ပါတယ္။)
၁၅။အေရးအႀကီးဆံုးကေတာ႕ Reviewer ေရာ ဘာသာျပန္သူကိုယ္တိုင္ ဘာသာျပန္ၿပီးသား Video ကို Dotsub မွာ ျပန္ၾကည္႕သင္႕ပါတယ္။ စာလံုးေပါင္းအမွားမ်ား၊ လုိအပ္သည္မ်ားကို အခ်ိန္မီ သိရွိျပင္ဆင္ႏိုင္ရန္အတြက္ပါ။ Reviewer က Review လုပ္ၿပီးေၾကာင္း Click ႏွိုပ္လိုက္ရင္ ဘာသာျပန္သူအတြက္ အစစအရာရာ ျပန္စစ္ဖို႕ အခ်ိန္ ၁-ရက္ ထပ္ရပါေသးတယ္။ ၁ ရက္ေက်ာ္သြားလို႕ ဘာသာျပန္ Video ကို Published လုပ္လိုက္ၿပီးရင္ေတာ႕ ျပန္လည္ျပင္ဆင္ဖို႕ မရႏိုင္ေတာ႕ဘူးလို႕ ေလာေလာဆယ္ သိရွိထားပါတယ္။
၁၆။ Review လုပ္ျခင္းနဲ႕ ဘာသာျပန္ျခင္းေတြအတြက္ TED Score အေနနဲ႕ ၁-မွတ္စီပဲ ရမွာပါ။ ဒါေပမယ္႕ ကၽြန္ေတာ္တို႕က ဒီအမွတ္အတြက္ ဘာသာျပန္ေနျခင္း မျဖစ္သင္႕ပါ။
၁၇။ ဘာသာမျပန္ခင္ Review အရင္လုပ္ေပးျခင္းအားျဖင္႕ သူတစ္ပါးဆီမွ ပညာရႏိုင္ပါသည္။ သို႕ေသာ္ ထိေရာက္ေသာ Review လုပ္ျဖစ္ရန္ မိမိကိုယ္တိုင္ ဘာသာျပန္စြမ္းရည္ အသင္႕အတင္႕ ရွိမွ ေကာင္းပါမည္။
ေလာေလာဆယ္ ျမန္မာစာတမ္းထိုး ဘာသာျပန္မ်ား နည္းေနပါေသးသည္။ လုပ္ႏိုင္သူမ်ား လုပ္လိုၾကလွ်င္ သိရွိႏိုင္ေအာင္ ေရးသားလိုက္ျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ကၽြန္ေတာ္ကိုယ္တိုင္လည္း ဘာသာျပန္ အဆင္႕ အလြန္မွပင္ နိမ္႕ေနပါေသးသည္။
ဘာသာျပန္ေပးျခင္းဟာ အထူးသျဖင္႕ အဂၤလိ္ပ္စာ ေလ႕လာေနသူမ်ား အတြက္ အေၾကာင္းအရာတစ္ခုကို စာတစ္ပုဒ္ရိုးရိုး ဖတ္တာထက္ နားလည္မႈပိုရႏိုင္ပါတယ္။
ျဖန္႕ေ၀ႏိုင္ၾကပါေစ...
ေပ်ာ္႐ႊင္ၾကပါေစ...
ေမာင္ေမာင္
No comments:
Post a Comment